[ Pobierz całość w formacie PDF ]

kształtu liter;
" semantycznym  gdy zarejestrowane jest znaczenie słowa, na przykład:
 Czekolada jest moim ulubionym smakołykiem .
Jak wynika z przykładu, to samo słowo może być zapisane w pamięci w różnych
kodach. Chcąc określić rodzaj kodu, trzeba ustalić, ze względu na jakie cechy jest
ono reprezentowane w pamięci.
Kod akustyczny. Przypuszczano, że w pamięci krótkotrwałej informacje wer-
balne są zarejestrowane przede wszystkim w kodzie akustycznym, ponieważ powta-
rzanie wiąże się z formą akustyczną lub fonemiczną. O kodowaniu akustycznym
świadczą też błędy popełniane przez osoby badane podczas rozpoznawania i repro-
dukcji, polegające na myleniu podobnych dzwięków.
Najbardziej znany jest eksperyment R. Conrada (1964), składający się z dwóch
części. W pierwszej prezentowano wizualnie szereg składający się z 6 liter, a na-
stępnie proszono o reprodukcję. W drugiej części inne osoby słyszały kolejno różne
litery w warunkach szumu, a ich zadanie polegało na zapisywaniu zidentyfikowa-
nych liter (ramka 6.4). Przebadano ponad 300 osób. Conrad sporządził tabele
błędów popełnianych w identyfikacji słuchowej i w reprodukcji poszczególnych
liter. Obie tabele okazały się bardzo podobne: na przykład podczas identyfikacji
słuchowej litery B (bi:) najczęstszym błędem było podawanie, że jest to litera P (pi:);
również po prezentacji wzrokowej litery B najczęstszym błędem było reproduko-
wanie litery P. Tak więc, jeśli badani popełniają błędy, to polegają one na odtwa-
rzaniu liter brzmiących podobnie do liter bodzcowych. Oznacza to, że wizualne
bodzce zostały przełożone na kody akustyczne.
Kod wizualny. Czy kod akustyczny jest jedynym występującym w pamięci
krótkotrwałej? W tym miejscu trzeba przytoczyć eksperyment przeprowadzony
przez M.I. Posnera (1969), dotyczący porównywania liter. Pokazywano najpierw
jedną literę i po krótkiej przerwie następną. Zadanie polegało na możliwie szybkiej
odpowiedzi, czy litery są takie same, czy różne. Stosowano trzy rodzaje par liter:
litery o jednakowym brzmieniu i jednakowym kształcie (na przykład AA), litery
o jednakowym brzmieniu, lecz odmiennym kształcie (na przykład Aa) oraz litery
różniące się zarówno brzmieniem, jak i kształtem (na przykład AB). Mierzono
czasy reakcji. Gdyby odpowiedz opierała się na kodzie akustycznym, to nie powinno
być różnicy w czasach reakcji w sytuacji pierwszej i drugiej. A jednak różnica
168 Systemy pamięci krótkotrwałej
Ramka 6.4.
Eksperyment Conrada (1964)
Błędy w reprodukcji widzianych liter mają charakter akustyczny, polegają na myleniu
podobnych dzwięków:
Część I
Litery prezentowane wzrokowo B P X
Błędy w reprodukcji P T S
Część II
Litery prezentowane słuchowo B P X
Błędy w reprodukcji P T S
wystąpiła  przy porównywaniu liter o jednakowym brzmieniu i kształcie czas był
istotnie krótszy niż przy porównywaniu liter o tym samym brzmieniu, lecz odmien-
nym kształcie (ramka 6.5). Badani uwzględniali nie tylko podobieństwo akustyczne,
ale także wizualne. Według Posnera litery są najpierw reprezentowane w pamięci
w kodzie wizualnym i porównywane są ich cechy wizualne. Jeśli takie porównanie
nie wystarcza do rozwiązania zadania, następuje dalsze kodowanie akustyczne
i porównywanie kodów akustycznych.
Ramka 6.5.
Eksperyment Posnera (1969)
Spośród różnych par liter najszybciej były oceniane pary o jednakowym brzmieniu
i kształcie:
Jednakowe brzmienie i kształtA A
Jednakowe brzmienie, inny kształt A a
Inne brzmienie i kształtA B
Kod semantyczny. Jak wykazał G.H. Shulman (1972), w zadaniach odno-
szących się do pamięci krótkotrwałej pojawiają się również błędy wskazujące na
kodowanie semantyczne. Badanym pokazywano najpierw listę 10 słów, a następnie
słowo kontrolne. Musieli ocenić, czy dane słowo odpowiada jakiemuś słowu z listy,
przy czym odpowiedniość mogła oznaczać identyczność lub synonimię. Przed
Charakterystyka pamięci krótkotrwałej 169
każdą próbą uprzedzano, jaki rodzaj odpowiedniości należy uwzględnić. Okazało
się, że badani często popełniają błędy, odpowiadając twierdząco w sytuacji, gdy
słowo kontrolne jest synonimem słowa z listy, a polecenie porównania dotyczy
identyczności. Dokonywali więc oceny na podstawie podobieństwa semantycznego,
co oznacza, że kod semantyczny jest dostępny pamięci krótkotrwałej.
Z przytoczonych przykładów badań wynika, że pamięć krótkotrwała może
magazynować treści werbalne nie tylko w kodzie akustycznym, ale także w wizu-
alnym i semantycznym. Dzięki temu możliwe jest wykonywanie różnych operacji
na materiale przechowywanym w tym magazynie.
Wizualny kod obrazów. Wiele dowodów na występowanie kodu wizualnego
w pamięci krótkotrwałej pochodzi z badań, w których posługiwano się materiałem
obrazowym.
Do najbardziej znanych należą eksperymenty J. Metzler i R.N. Sheparda
(1982) dotyczące rotacji umysłowych. Badanym pokazywano parę rysunków i pro-
szono o możliwie szybką odpowiedz, czy przedstawione na nich bryły są takie same,
czy różne (rysunek 6.5). Zastosowano trzy rodzaje par: A) bryły identyczne, ale
jedna z nich jest obrócona w planie obrazu o pewną liczbę stopni; B) bryły iden-
tyczne, ale jedna z nich jest obrócona w głąb o pewną liczbę stopni; C) różne bry-
ły, przy czym jedna jest lustrzanym odbiciem drugiej i ponadto jest obrócona [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • moje-waterloo.xlx.pl

    •